51吃瓜

"Ni taka za plastiki," analalamika, "akichunguza ufuo na bahari. Wanatupa taka zote kwenye bahari. Taka hizo zinaathiri sana mashua yetu. Zinaposongamana na zana za uvuvi, hatuwezi kupata samaki; zinatuletea matatizo mengi.鈥�

Licha ya matatizo haya, Bangura anasema, 鈥淢aisha lazima yaendelee. Nina familia ya kulisha, kwa hiyo mimi hufanya kazi kwa bidii huko nje kila siku kuleta samaki kwa ajili ya kula na kuuza.鈥�

Maeneo ya mijini ya Sierra Leone, yakiwemo mji mkuu wa Freetown, yanakumbwa na tatizo kubwa la taka za plastiki ambalo limeenea hadi baharini, na kusababisha madhara ya kutisha kwa viumbe vya baharini.

Ukitembea kando ya ufuo wa Tambakula, kituo maarufu cha wavuvi katika Jamii ya Aberdeen ya Westend Freetown, unapata picha ya wazi ya uzito wa tatizo hili.

Takataka za plastiki zilizochanganyika zimefunika sehemu kubwa za ufuo zikioshwa usiku kucha na wimbi. Plastiki inapoingia baharini kupitia njia mbalimbali, ikijumuisha taza nyepesi, inauwa zamu ya bahari kusafisha taza hizi hatari.

Maisha na njia za kutafuta riziki

"Licha ya juhudi za bahari za kuondoa taka za plastiki zenye sumu, viumbe vya baharini, hata samaki, wanameza sumu hii. Inasikitisha sana,鈥� anasema Bw. Bangura. Kwa nasaha ya dhati, anawasihi wakazi wa Tambakula na jamii pana ya Freetown: "Acheni kutupa plastiki iliyotumika bila kufikiria."

Abubakarr Conteh, mvuvi mwenzake, anasema kuwa licha ya kuwekeza kiasi kikubwa cha fedha, hawezi kurejesha uwekezaji wake kwa sababu ya kutopatikana kwa samaki wa kutosha. Anamzungumza kwa fahari mkuu wa bandari wa eneo hilo, akimsifu kwa kuongeza ufahamu mara kwa mara kuhusu hatari za kutupa taka za plastiki baharini na mazingira yake.

"Mkuu wa bandari anaelewa athari za plastiki kwenye nyavu zetu za uvuvi, kwa hivyo anakataza utupaji wa taka hapa. Hata hivyo, bado inafanyika kwa kiasi fulani,鈥� asema Bw. Conteh, uso wake ukiwa na huzuni.

Sierra Leone ina kilomita zipatazo 402 pwani kwenye Bahari ya Atlantiki, na gamba, kaa, tuna, na makrili wanapatikana kwa wingi katika sehemu yake ya bahari.

Uvuvi hutumika kama chanzo kikuu cha riziki kwa idadi kubwa ya watu ambato ni milioni nane nchini, ukileta asilimia 80 ya protini nchini na kuajiri takriban watu 500,000 moja kwa moja au vinginevyo.听

Shirika la Umoja wa Mataifa la Chakula na Kilimo (FAO) linaripoti kuwa sekta ya uvuvi inachangia asilimia 12 ya pato la taifa.

Zaidi ya hayo, kwa mujibu wa Shirika la Kukuza Uwekezaji na Mauzo ya Nje la Sierra Leone, likinukuu tafiti zilizochapishwa katika Ripoti ya Soko la Baharini Duniani 2021 Utafiti na Masoko na Ajenda ya Mafanikio ya Sierra Leone 2013, mahitaji ya kila mwaka ya samaki wa ndani yanafikia dola za Marekani milioni 300.听

Soko la samaki nchini lina uwezo mkubwa, huku makadirio yakionyesha inaweza kufikia dola za Marekano bilioni 137.7 ifikapo 2027.

Mazingira machafu ya baharini yanahatarisha chanzo hiki muhimu cha chakula na sekta ya kiuchumi. Taasisi ya Baiolojia ya Baharini na Sayansi ya Bahari ya Chuo Kikuu cha Sierra Leone ilianzishwa ili kusaidia katika utafiti wa baharini. Imehusishwa kwa karibu na masomo ya ikolojia. Hata hivyo, vikwazo vya vifaa na ufadhili vimezuia maendeleo ya utafiti kamili wa baharini katika eneo hilo.

Zitokako plastiki hizi

Kulingana na makala fupi kuhusu nchi ya 2019 yanayoitwa, Pembejeo za Taka za Plastiki kutoka Ardhini kuingia Baharini, Sierra Leone ni mwagizaji mkuu wa plastiki. Mwaka huu pekee, kilo milioni tisa za plastiki zimeingia nchini kama bidhaa kutoka nje.

Ghana, muuzaji mkuu kwa Sierra Leone, iliuuzia Siera Leon takriban asilimia 92 ya plastiki.

Mwaka wa 2018, uagizaji wa plastiki wa Sierra Leone kutoka Ghana ulifikia zaidi ya dola za Marekani 283,000, kulingana na kanzi data ya Umoja wa Mataifa ya Comtrade ambayo inajumlisha takwimu za kina za biashara za kila mwaka na za kila mwezi za bidhaa na washirika wa biashara kwa matumizi ya serikali.

Ndani ya nchi, nchi ina sekta ndogo ya utengenezaji wa plastiki ambayo inazalisha takriban tani 8,750 za bidhaa za plastiki kila mwaka.

Bodi ya Kitaifa ya Utalii nchini, Baraza la Jiji la Freetown na wadau kadhaa wameungana kupambana na tishio la plastiki. Lengo lao kuu ni kukusanya na kutupa taka ipasavyo.

Juhudi zingine za kulinda fuo zimeelekwa ushikaji wa doria.

Vikundi kama vile Ocean Forum - muungano wa vikundi kadhaa vya maslahi - mashirika yasiyo ya kiserikali, vyuo vikuu na makampuni mbalimbali yanasaidia kusafisha bahari na ufuo kwa kutumia mifano mbalimbali ya shughuli zinazoondoa plastiki ya bahari na kuzichakata kuwa bidhaa mpya.

Kutokana na ukosefu wa sekta rasmi ya kuchakata tena plastiki, sekta isiyo rasmi inawajibikia urejeshaji wa taka za plastiki. Wizara ya Afya na Usafi wa Mazingira ya Sierra Leone, kupitia Kurugenzi yake ya Mazingira, Afya, na Usafi wa Mazingira, inawajibika kwa udhibiti wa taka za manispaa.

Serikali ya Sierra Leone bado haijaunda sheria inayoshughulikia hasa taka za manispaa. Hata hivyo, imeunda Mkakati wa Kitaifa wa Afya na Usafi wa Mazingira, ambao unaangazia hatua na shughuli zilizopendekezwa za kuimarisha udhibiti wa taka nchini, ikijumuisha mipango ya kina ya kukuza utumiaji tena na urejelezaji.

Pata habari

Mwanaharakati wa mazingira Mosreen Favour Kargbo anaeleza kuwa taka za plastiki zinaweza kutumika tena kwa matumizi bora, lakini ukosefu wa habari na ufahamu ndio msingi wa ugumu wa kupambana na tishio la plastiki.

Anafafanua kwamba wakati kiwango cha matumizi ya plastiki nchini Sierra Leone ni cha juu, uelewa wa hatari zake kama taka ni finyu sana, na juhudi za kuchakata na kutumia tena plastiki ni kidogo au hazipo kabisa.

Bi. Kargbo pia analaumu ulegevu katika utekelezaji wa makubaliano na mikataba mbalimbali ya kimataifa ambayo inakuza uhifadhi wa viumbe hai na ulinzi wa viumbe.

Sierra Leone ni mwanachama wa mikataba kadhaa ya mazingira, ikijumuisha na kuhusu mabadiliko ya tabianchi.

Nchi hii pia imetia saini

Kwa kuwa ni nchi ya kilimo, Sierra Leone inakumbwa na tishio la ziada la kimazingira kutokana na dawa za kuuwa wadudu zinazotumika katika mashamba ambayo zinaingia baharini kupitia mkondo wa maji.

Sheria ya Hifadhi ya Mazingira ya 2008, iliyorekebishwa mwaka 2010, inaongoza juhudi za ulinzi na uhifadhi wa mazingira.

Hata hivyo, kwa mujibu wa Bi. Kargbo, mengi zaidi yanapaswa kufanywa ili kuhamasisha watu kuhusu hatari ya taka za plastiki.

"Watu wanapaswa kufahamishwa ipasavyo," anasema. "Lazima wafahamishwe hatari zinazoletwa na tabia za kutojali kwa mazingira ikiwa watakuwa mawakala wa mabadiliko."

Eric Kawa ni mwanahabari anayezungumza lugha nyingi na mtangazaji wa redio anayeishi Freetown, Sierra Leone.